Alkollü araç kullanma sorununa son geliyor gibi, bir bakmışsınız alkol kendisi geliyor size: Araştırmacılar alkol damlalarının bir labirentte kendiliğinden hareket etmelerini sağladı:
Kendiliğinden hareket etmeyi canlılara (bilemediniz robotlara) özgü görürüz genelde. Gelin görün ki Güney Danimarka Üniversitesi’nden Dr. Martin Hancyc ise alkol damlalarının kendi başlarına hareket etmelerini, hatta ve hatta bir labirentte yol bulmalarını sağladı:
Şu an Trento Üniversitesi’nde bulunan Hanczyc, “Sistem çok basit ama çok gelişkin davranış gösteriyor,” diyor.
Langmuir’de deney hakkında bilgi veren Hanczyc düzenekte bir slaytı sulu bir sodyum dekanoat (CH3(CH2)8COO-Na+) ile örttü. Bu labirente yerleştirilen dekanol damlacıkları (C10H21OH) ise tuz konsantrasyonlarına ulaşmak üzere labirentte kendilerine yol aradı.
Hancyzc alkol damlacıklarının davranışlarını şöyle açıklıyor:
“Tuz onları harekete geçiren itkiyi oluşturuyor. Tuz tabakası onlara farklı bir enerji çevresi sağlıyor, böylece hareket ediyorlar. Düz bir yüzeyde hareketsiz bir topun bulunduğu yüzeyi bir anda dağa dönüştürmek gibi yani. Top erişilebilecek en yakın noktaya doğru gider. Damlacıklar da bunu yapıyor. Tuz tabakası yokken, damlacık düz bir yüzeyde gibi, her yer onun için eşdeğer; ama tuz tabakası bir yönden etki edince, alkol damlası da tuz tabakasına doğru tepe aşağı düşer gibi yüksek enerji ile hareket ediyor. Tuz konsantrasyonları ne kadar kuvvetli ise damlayı da o kadar kendilerine çekiyorlar.”
Farklı tuz konsantrasyonlarının arasında “seçim” yapabilecekleri bir ortam olunca, alkol damlaları daha büyük konsantrasyona doğru hareket ediyor. Sıcaklık eğimleri de bu hareketi etkiliyor.
Aslında bu deney, kullanılan alkol dekanol değil de etanol olsa daha etkileyici olabilirdi. Dekanol göze, deriye acı veren bir yağ alkolü. Hancyzc, damlaların yük taşıyabildiğini de göstermiş: “Bu damlacıklar hedefini bulup yükünü boşaltacak taşıyıcılar gibi işleyebilir; yemek tatlandırmada veya tıpta kullanılabilirler,” diyor. Dahası sodyum dekanoat bir kayganlaştırıcı olduğu için, tuz tabakalarının onları kayganlaştırılması istenilen bölgeye çekebilir diye ekliyor.
Zorluk damlacıkların gitmesi gereken tuzlu ortamı yaratmakta; ancak Hancyzc daha önceleri benzeri şeyleri yağ damlaları ile de gerçekleştirmiş.
Hanczyc, kendiliğinden hareket biçimlerinin bir zamanlar yaşamın öncüllerinin oluşmasında etkili olabileceğini düşünüyor.
Kaynaklar:
http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/la502624f?journalCode=langd5&
http://phys.org/news/2014-09-scientists-droplets.html
http://www.iflscience.com/chemistry/researchers-make-self-moving-alcohol-droplets