Herkes biraz gecikebilir, ama emin olun ki, sürekli en az beş dakika geciken biri olmak… Bu bir sanat, ama sinir bozucu ve kaba olanından. Ya da, bilimcilerin ortaya çıkardığına göre, kişilik özelliklerinizin bir yan etkisi.
Öyleyse, bazı insanların sürekli olarak gecikmesine ve arkadaşlarını ya da yakınlarını sinirlendirmesine neden olan şey ne? Ayrıca, bu durumu değiştirmek neden çok zor?
Araştırmacılar on yıllardır bu durumu araştırıyor. Sumathi Reddy’nin The Wall Street Journal’da bildirdiğine göre, nihayet, bilimciler birkaç gösterge özellikle karşılaştı.
Reddy’ye konuşan, New York Üniversitesi İşletme Fakültesi sosyal psikologlarından Justin Kruger, “Geç kalmaya karşı her türlü ceza ve yaptırımlar var, ancak çelişki bu cezalar ve ardından gelen sonuçlara rağmen, hala geç kalmamızdır.” diyor.
İnsanların sıklıkla geç kalmasının en açık ve en yaygın nedenlerden biri, onların basit bir şekilde, bir görevin ne kadar süreceğini doğru muhakeme etmede başarısız olmaları -ki bu genellikle planlama hatası olarak bilinir. Araştırma bir görevin ne kadar sürede tamamlanabileceğini tahmin etme başarısızlığının insanlarda ortalama yüzde 40 oranında olduğunu ortaya çıkardı.
Bir başka özellik, sürekli geç kalanların birden çok görevinin bulunma olasılığının olması. ABD, San Diego Eyalet Üniversitesinden Jeff Conte tarafından 2003’te yapılmış bir çalışma, New York şehrindeki 181 metro makinistinden birden çok görevli olmayı seçenlerin işlerine sıklıkla geç kaldığını ortaya çıkarmıştı. Business Insider için Drake Baer’in bildirdiğine göre, çok görevli olmanın üstbilişe sahip olmayı ya da ne yaptığınızın farkında olmayı zorlaştırması da bu yüzden.
Bunlardan ayrı olarak Conte, 2001’de, gecikmesi daha olası olan bir kişilik tipinin varlığını da keşfetti. Gerginken ya da sinirliyken, başarı odaklı A tipi bireylerin daha dakik olması daha olası; daha tasasız B tipi bireyler de gecikiyorlar.
Aslına bakılırsa Reddy’nin bildirdiğine göre, A tipi ve B tipi insanlar, gerçekten de zaman geçişini farklı hissediyorlar. Önceki üç çalışmanın üzerine Conte; B tipi insanların 1 dakikayı 77 saniye olarak hissettiği bir yerde, A tipi bireylerin bir dakikayı 58 saniye olarak yaşadığını buldu.
Elbette bunları bilmek sorunun çözümüne katkı yapmaz; insanların geç kalmasının bir sonucu olarak, ABD’nin, her yıl 90 Milyar USD’lik bir kayba uğradığı öngörülüyor.
Ancak bilimciler de dakikliğimizi yavaşça geliştirebilecek stratejilere odaklanmaya başladı.
Görevlerini iyi tahmin edemeyen insanlar için, bir etkinliği çok ayrıntılı aşamalara bölmek o şeyin ne kadar zaman alacağını daha doğru tahmin etmede insanlara katkı yapabilir. Reddy’nin The Wall Street Journal’da bildirdiğine göre, 2012’de yapılmış bir çalışma, yapmadan önce işin fotoğrafını zihinsel olarak canlandırmanın, insanların, sürelerle ilgili olarak daha gerçekçi olmalarına yardım edebilir.
Gecikenler de aynı anda, iki yerde birden olamayacaklarını fark etmek ve daha az şey planlamak zorunda.
Kişilik türüne gelindiğinde, ne yazık ki, değiştirmek için yapılabilecek pek fazla şey yok. Ama gecikmenin telafisine gerek duymayı kabul etmek yardımcı olabilir.
Kabul etmek, her ne olursa olsun, değişmek için ilk adımdır.