Bilimciler, bitkisel durum hastasının farkında olup olmadığını gösteren gizli bir beyin etkinliğini buldu. Yeni araştırma tepkisiz ve iletişim kurulamaz görünmelerine karşın, farkında olan hastaları belirlemede doktorlara yardım edebilir.
GÖRSEL: Görüntüler, davranış olarak benzer iki bitkisel durum hastasında (solda ve ortada) beyin ağını gösteriyor, ama ortadaki hastanın bilinç ağı sağlıklı bir yetişkinde olanla (sağda) da benzerlik gösteriyor.
CREDIT: Srivas Chennu
Son yıllarda, koma gibi bitkisel (vejetatif) durum hastalarının çevrelerinde olan bitenin ne kadar farkında olduğuna ilişkin ilgi çoğalıyor.
Sekiz yıl önce, fonksiyonel Manyetik Rezonans Görüntüleme (fMRI) taramalarını içeren bir araştırma; cevap vermede ya da hareket etmede başarısız olsalar bile, hastaların örneğin, tenis oyunu oynamayı hayal ederken (araştırmacıların komutlarıyla), zihinsel görevleri yerine getirebilmelerinin olası olduğunu göstermişti.
Şimdilerde İngiltere, Cambridge Üniversitesinden bilimciler, bitkisel durum hastalarında, tepkisiz görünüyor olsalar bile, bilinci destekleyebilen gizli ağları saptadı. Bitkisel durum tanılanmış 32 hastanın beyninde etkinlik ağlarını çalışmak üzere, bilimciler yüksek yoğunluklu elektroansefalografları (EEG) ve grafik teori olarak bilinen matematiği kullandı.
EEG taramalarını sağlıklı bir yetişkinin taramalarıyla da karşılaştıran araştırmanın bulguları, sağlıklı beyinde farkındalığı destekleyen; bitkisel durum hastalarının beyninde de genellikle bozulmuş (ama, önemli bir şekilde, her zaman değil) halde olan birleşik ağları açığa çıkardı.
Şaşırtıcı bir şekilde, araştırma bazı bitkisel durum hastalarının sağlıklı yetişkinlerde olana benzer görünen, iyi korunmuş bilinç ağlarına sahip olduğunu gösterdi.
Cambridge Üniversitesi Klinik Sinirbilimleri Bölümünden Srivas Chennu, basın açıklamasında, “Beyin bölgelerinin ağları arasındaki etkileşimlerden bilincin nasıl doğduğunu anlamak, büyüleyici ve anlaşılması zor bir bilimsel soru.” diyor.
Chennu, böyle bir sorunun, “bitkisel durum ve en düşük düzeyde açık bilinç” tanısı konmuş hastalar ve elbette aileleri için, akademik bir soru olmanın çok ötesinde bir anlam taşıdığını; araştırmanın, klinik değerlendirmeleri geliştirebileceğini ve konuşamıyor halde olmalarına karşın farkındalıkları gizli kalmış hastaları belirlemeye katkı yapabileceğini vurguluyor.
Bu, gerçekten de, hala farkında olan bitkisel durum hastalarının belirlenmesinde, görece daha kolay bir yöntemi geliştirerek bilimcilere katkı yapacak, çok büyük, devrimsel bir buluş.
Üstelik, pahalı ve sıklıkla kullanılamayan fMRI taramalarını gerektiren, oldukça zor bir görev olan tenis testinden farklı olarak bu yeni yöntem, basit EEG yöntemini kullanıyor; üstelik yöntem, hastayı yatağından kaldırmadan uygulanabiliyor.
Elbette, tenis testi hastaların düşüncelerini kullanarak komutları izlemede daha güçlü bir kanıtlar sağlıyor. Araştırmacılar gelecekte, bu testlerin birleştirilmesiyle, bitkisel durumdaki bir hastanın farkında olup olmadığını kesin bir şekilde öngörebileceklerine inanıyor.
Öte yandan aynı araştırmacılar, beyin ağları ciddi zarar görmüş hastaların büyük olasılıkla, hiç bilinç işareti göstermeyeceğinin de altını çiziyor.
Araştırmanın sonuçları PLOS Computational Biology’de yayınlandı.