Tıpkı reçetesiz satılan gebelik testleri gibi, günün birinde, karmaşık genetik deneyler de kolayca uygulanabilir hale gelebilir mi? Sentetik Biyoloji alanında çalışan biyologlar Ebola için kağıt tabanlı bir tanılayıcı üretiyor.
GÖRSEL: Bilimciler, bir parça kağıt üzerine gelişmiş genetik testleri yerleştirebileceklerini söylüyor. Bu kağıttan şeritler basit bilimsel deneyler için dondurarak korunmuş ve kurutulmuş içerik maddelerini taşıyor.
CREDIT: Image courtesy of Harvard Wyss Institute
James Collins yeni araştırmanın arkasındaki fikrin sahibi. Boston Üniversitesinde sentetik biyolog olan Collins, karmaşık genetik testleri kağıt üzerine taşıyor. Basit DNA deneyleri için, içerik malzemelerini dondurup kurutarak elde ettiğini ve bunların yaklaşık bir yıl sonra bile kullanılabileceğini söylüyor.
Collins ve Harvard üniversitesinden meslektaşlarınca bu hafta Cell dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, Ebola gibi bir enfeksiyon gelişiyorsa, giysilerin üzerine giyilen, çevresel algıyacılar ya da ucuz tanılayıcılar olan kağıt şeritlerin rengi değişiyor.
Ucuz, kağıt tabanlı tanılayıcı fikri yeni değil. Ama şimdiye dek, hamilelik testlerinde olduğu gibi kimyaya dayanıyordu. Collins’in çalışmasıyla bu fikir “tasarlanmış genetik” tepkimelere de genişliyor.
Teknoloji, test tüpünde gerçekleştirilmiş “hücresiz sistem” olarak bilinen bir laboratuvar yönteminin uydurulmasından ibaret. Collins teknolojiyi, gözenekli kağıt üzerine hücresiz sistemleri yerleştirerek uydurup geliştirdi. Araştırmacılar, bazı zorunlu enzimleri, yanı sıra da ancak DNA ya da RNA suşuyla eşleşirse tetiklenebilen ve protein yapmak üzere özellikle tasarlanmış genleri ekledi.
Bu yolla Collins, sisteminin, genetik kodu RNA olan ebola virüsünü saptabileceğini gösterdi. Collins ve arkadaşları kağıt test şeritlerine Ebola RNA parçaları eklediğinde, genetik malzeme yaklaşık 1 saat içinde, protein üretimi sağlayarak kağıt şeridi koyu mor renge dönüştüren bir işleyişi tamamladı.
Kağıt testlerin kullanımı, örneğin, önce, bir virüs ya da bakteriden genetik malzemenin yalıtılması gibi bazı laboratuvar incelemelerini gerektiriyor. Ama, Collins, kağıt testlerin kendilerinin çok ucuz olduğunu söylüyor; her bir algılama şeridinin yalnızca 4 – 65 Cent’e malolacağını; yaklaşık 1 gün içinde tasarlanıp üretilebileceğini öngörüyor.