Eğer evde bir kedi besliyorsanız sık sık şahit olmuşsunuzdur. Kediniz bir kutuyu ya da karton bir koliyi hatta kimi zaman bir torbayı bile büyük bir keyifle sahiplenir; içine girer ve oraya yerleşir. Kutunun büyük ya da küçük olması fark etmez; kimi zaman içine zorlukla sığdıkları kutular bile kediler için büyük ilgi odağıdır. Peki, bunun nedeni ne? Araştırmacılar bu soruya yanıt aradılar…

Açıkçası kedilerin yaptıkları pek çok garip şey gibi bilim kedilerin kutulara duyduğu ilginin gizemini henüz tam anlamıyla çözmüş sayılmaz. Yine de kedilerin doğasını aklımıza getirirsek bu gizem perdesi biraz aralanıyor. Kediler doğada avlarına gizlice yaklaşan ve onlara pusu kuran avcılardır. Bir kutu kedilere gizlenme olanağı veren, hızlı bir saldırı ve yeniden gizliliğe dönüşü garantileyen olağan üstü bir fırsat gibidir.

Davranışçı biyologların ve veterinerlerin bu konuda başka açıklamaları da var. Kediler anlaşılması çok kolay canlılar değil. Bunun en büyük nedeni onlar üzerinde araştırma yapmanın zorluğu. Kedileri laboratuvarlarda test objesi olarak kullanmak çok zor. Yine de elde edilen veriler gösteriyor ki kediler bulundukları mekanda çevresel koşullarına önem veriyorlar. Özellikle kapalı mekanlar kedilerin kendilerini güvende ve konforlu hissetmelerini sağlıyor.

Hollanda Utrecht Üniversitesi’nden veteriner Claudia Vinke, hayvan barınaklarındaki kedilerin stres düzeyleriyle ilgili çalışmalar yapıyor. Barınaklarda içine girebilecekleri kutuları olan kedilerle olmayanların stres düzeylerine bakıldığında fark açıkça ortaya çıkıyor. Kutulara ulaşabilen kediler bunu hemen yapıyor ve daha rahat daha güvenli bir ortam elde etmiş oluyorlar. Bu kedilerin insanlarla iletişime geçmesiyse diğer kedilere göre çok daha çabuk ve kolay oluyor.

Kedileri gerecek, strese sokacak bir durumda hayvanın geri çekilmesi ve saklanması son derece doğal bir davranış. Vahşi doğada da kediler değişen koşulları gözlemek ve bunlara uyum sağlayabilmek için önce güvenli bir ortamda çevrelerini gözlüyorlar. Evcil kediler içinse ağaç tepeleri, mağaralar ya da kovuklar yerine kutular var.

Kedilerin uyum sağlama ya da problem çözmede pek başarılı olduğu da söylenemez. Stres düzeyleri yükseldiğinde ortamı terk edip, alışılmadık koşulların ortadan kalkmasını beklerler. Böyle durumlar için güvenli kapalı ortamlar onlar için birebirdir. Öte yandan internette dolaşan ünlü kedi Maru’nun ya da başka kedilerin kutularla olan etkileşimlerini hatırlayın. Bu videolarda görüyoruz ki kediler kutulara her zaman stres altındayken girmiyorlar. Demek ki kutuların bu denli cazip olmasının başka nedenleri de var.

2006 yılında yapılan bir çalışma gösteriyor ki kedilerin kendilerini rahat hissedecekleri belli bir sıcaklık aralığı var. Yaklaşık 30-36 C sıcaklıklarda kediler kendilerini rahat hissediyorlar. Bu derecelerde ısınmak ya da serinlemek gibi gereksinimleri olmuyor. Biz insanlar içinse bu dereceler çok daha düşük seviyelerde. Kedi sahipleri de tüylü dostlarının çoğu kez sıcak ve konforlu yerlere yayılmaktan hoşlandığına defalarca kez tanık olmuşlardır. İnsanlar, ideal oda sıcaklığı 18-24 C olan evlerde yaşıyor. Bu ise kediler için düşük bir sıcaklık ve onların kendilerini ısıtacak yerler aramalarına neden oluyor. Bir kutu ise böyle bir arayış için mükemmel bir yer.