İki insan birbirlerine aşık olduğunda aralarında bir ‘kıvılcımlanma’ olduğu söylenir. Bu gerçekten olur mu bilemeyiz ama yumurta ve sperm karşılaştıklarında gerçekten de ortamda kıvılcımlar uçuşuyor.
Fotoğraflar, bir memeli sperminin tam olarak yumurtayı döllediği anı gösteren ilk görüntüler. Yumurta hücresi bir tepki olarak, küçük kıvılcımlar yaratan milyarlarca çinko atomunu ortama salıyor.
Northwestern Üniversitesi’nden bilimciler, geliştirdikleri yeni florasan algılayıcılar ile canlı hücrelerin içindeki mevcut çinkonun hareketini izleyebiliyorlar. Bu da onlara bir takım ilginç keşif yapma olanağı sağlıyor. Bunlardan biri de, bir memeli yumurtası hücresinin çinko depolama kapasitesinin ne kadar da büyük olduğunun anlaşılması. Bir yumurtada ortalama 8.000 çinko bölümü yer alıyor ve bunların her biri yaklaşık bir milyon çinko atomu barındırıyor. Döllenme meydana geldiğinde ise, iki saat kadar süren bir havai fişek gösterisi benzeri bir olayla tüm atomlar ortama salınıyor.
Bulguların, hangi yumurtaların en yüksek kaliteye sahip olduklarını anlamaya yönelik bir yöntem geliştirilmesine de olanak sağlayacağı düşünülüyor. Çalışma ekibinden yumurta biyolojisi uzmanı Teresa Woodruff, en iyi yumurtaların tespit edilebilmesi yönteminin geliştirilmesi halinde, tüp bebek uygulamalarında çok daha az embriyoya ihtiyaç duyulacağını ve mevcut bulguların da bu yöntem doğrultusunda oldukça yardımcı olacağını söylüyor.
Ekip çalışma sırasında yüksek enerjili X-ışını görüntüleme teknikleri kullanmak yoluyla herhangi bir andaki çinko atomlarının yerini belirleyebilmiş. Makalenin yazarlarından Thomas O’Halloran, döllenme sırasında yumurtanın binlerce paketi ortama bıraktığını ve bu paketlerin her birinden bir milyon civarında çinko atomu salındığını söylüyor. Sonrasındaysa bir sessizlik periyodunun ardından gelen yeni bir çinko patlaması görülüyor. Her yumurta için bu döngü dört ya da beş defa tekrar ediyor.
Oldukça karışık bir süreç olan yumurtanın embriyoya gelişme ‘kararını’ verme noktasında çinko büyük role sahip ve bu kararın alındığı anda hücre tarafından tasfiye ediliyor. Bugüne kadar çinkonun hücre tarafından ne miktarda depolandığı ve hücrenin neresinde bulunduğu bilinmiyordu. Nature Chemistry dergisinde yayınlanan makale, tek bir memeli hücresinde bulunan çinko miktarı ile depolanma yerine ilişkin ilk sayısal verileri sunuyor. Çalışma, yumurta biyolojisinin yanında, çinko açısından zengin beyin hücrelerindeki sinir iletimi ve pankreastaki insülin salınımının gibi çeşitli biyolojik sistemlerdeki düzenlemelerin daha iyi anlaşılmasına yönelik yapılacak çalışmalar için de önemli bir taban oluşturuyor.