Birkaç haftada bir ateş topları düşüyor dünyaya. Bazıları “bolide” de diyor, “füze” veya “mermiler”. Yanarak düşen meteorlara verilen ad bu. Atmosferi yararak, yanarak dünyaya ne zaman göktaşı düşeceği belli değil. Ancak anlaşılan o ki şaşkınlık verici sıklıkta gerçekleşiyor. NASA: “Sürekli oluyor,” diyor. NASA’nın dünyaya yakın cisimleri gözlem programı “Near Earth Object” (NEO) ABD tarayıcılarına 1994 ila 2013 arasında atmosferi delip dünyaya düşen ufak asteroid (1m – 20m) haritasını yayınladı.

Bu haritada görebileceğiniz üzere 20 yılda, 556 bolide, yani ateştopu gibi dünyaya düşen meteor gözlenmiş. Haritada nokta boyutu “optik ışıma enerjisi” yani enerji büyüklüğünü giga joule cinsinden gösteriyor. 1 GJ enerji, yani haritadaki en küçük nokta, 5 ton TNT patlamasına eşit. En büyük patlama enerjisi ise geçtiğimiz yıl 15 Şubat’ta Rusya’nın merkezindeki Chelyabinsk’e düşen meteora ait. Dünyaya çarpmadan önce 20 metre uzunluğundaki meteor çarpma ile yaklaşık 400.000 ila 500.000 ton TNT patlamasına eşit enerji açığa saldı.

NEO’dan Lindley Johnson basın bülteninde: “Artık dünya atmosferinin dünyayı ufak asteroidleri korumakta çok etkili olduğunu biliyoruz” diyor. Çoğu meteor hiç zarar vermeden atmosferde yanıp gidiyor. Elde edilen yeni veriler de gökbilimcilere hasar verecek büyüklükte asteroid çarpma sıklığı hakkında veri sunuyor ki asıl dert edilmesi gereken bunlar. NEO’dan Donald Yeoman, “Amacımız tehlike potansiyeli taşıyan asteroidleri onlar bizi bulmadan bulmak,” diyor.

Dünyaya her gün uzaydan 100 ton toz ve kum tanesi büyüklüğünde partikül düşüyor. Yılda bir kere de bir araba büyüklüğünde asteroidin atmosfere girdiğini görüyoruz. Bunlar bazen patlayarak yok oluyor. Her 5000 yılda bir kere de dünyaya bir futbol sahası büyüklüğünde bir uzay cismi çarpıyor, dikkate değer zarar veriyor. Bir de bölgesel ve hatta küresel felakete yol açacak denli büyük meteor çarpmaları var ki bunlar da birkaç milyon yılda bir gerçekleşiyor.

NEO programı, 1 kilometre çapından büyük asteroidlerin yaklaşık 1000 tanesini saptadı, bu da çevremizdekilerin %96’sı demek. Programın şimdiki amacı 140 metreden büyük asteroidlerin %90’ını tespit etmek. Bunların miktarı 1 kilometre ve üstü çapındakilere göre 25 kat daha fazla.

Kaynaklar:
http://www.iflscience.com/over-500-fireballs-have-impacted-earth-last-20-years
http://science.nasa.gov/planetary-science/near-earth-objects/
http://neo.jpl.nasa.gov/images/bolide_events.jpg
http://neo.jpl.nasa.gov/news/news186.html